Narodna poslanica SDA Sandžaka u Skupštini Srbije Minela Kalender govorila je o prijedlogu Zakona o jedinstvenom biračkom spisku.
Narodna poslanica se posebno osvrnula na pravni status, sastav, struktura i ovlašćenja Komisije.
Ona je istakla zamjerku da je van domašaja ovog zakona ostalo pitanje posebnog biračkog spiska na osnovu kojeg se sprovode izbori za nacionalne savjete nacionalnih manjina.
Obraćanje narodne poslanice prenosimo u cjelosti.
Predsjedavajuća, koleginice i kolege narodni poslanici.
Prijedlog Zakona o jedinstvenom biračkom spisku nije u potpunosti odgovor na pitanje kako i na koji način vratiti integritet biračkom spisku kao i kompletom izbornom procesu.
Polovična ili nedovoljno dobra rješenja koja nudi ovaj zakon u vezi nekih ključnih pitanja kao što su pravni status Komisije, sastav komisije i struktura komisije iz člana 22b, i ovlašćenja komisije iz člana 22j stavljaju ozbiljnu sumnju na postojanje političke volje da se vrati povjerenje građana u birački spisak.
Kada govorimo o ovlašćenjima Komisije brine nas to što u ovlašćenjima Komisije za reviziju, verifikaciju i kontrolu tačnosti ažuriranja biračkog nema ovlašćenja koje se odnosi na iniciranje otklanjanja utvrđenih nepravilnosti u biračkom spisku.
Naša velika zamjerka se odnosi na činjenicu da je van domašaja ovog prijedloga zakona ostalo pitanje posebnog biračkog spiska na osnovu kojeg se sprovode izbori za nacionalna vijeća nacionalnih manjina.
Podsjetit ću sve kolege i koleginice narodne poslanike da je članom 52. Ustava Republike Srbije (član 52) propisano da je izborno pravo opšte i jednako te je shodno tome potrebno sva pravila koja se primenjuju na izbore uključujući i pitanje biračkog spiska jednako primijeniti i na poseban birački spisak nacionalne manjine na osnovu kojeg se sprovode izbori za nacionalne savete nacionalnih manjina.
Potrebno je bilo da se na temelju citirane ustavne obaveze u prijedlogu u Zakona o jedinstvenom biračkom spisku uvede obaveza da se i birački spisak nacionalne manjine izloži na uvid građanima.
Članom 48. stav 2. Zakona o nacionalnim savetima nacionalnih manjina propisano da vođenje posebnog biračkog spiska nacionalne manjine obuhvata: „analiziranje podataka iz posebnog biračkog spiska i preduzimanje mera radi međusobne usklađenosti i tačnosti podataka i upis i promene u posebnom biračkom spisku (brisanje, izmjene, dopune ili ispravke) od zaključenja posebnog biračkog spiska“. Dok stavom 6. istog člana propisano da resorno ministarstvo „preuzima podatke iz jedinstvenog biračkog spiska koji su potrebni za ažuriranje i vršenje promena po službenoj dužnosti u posebnom biračkom spisku.“
Takođe, prema svim dosada donijetim pravilnicima o načinu vođenja posebnog biračkog spiska nacionalne manjine, a na osnovu naprijed citiranih odredbi Zakona o nacionalnim savetima nacionalnih manjina, opšti uslov za upisivanje u poseban birački spisak i sticanje aktivnog biračkog u postupku izbora nacionalnih saveta nacionalnih manjina je upis u jedinstveni birački spisak. Dakle, poseban birački spisak nacionalne manjine je povezan sa jedinstvenim biračkim spiskom i može se reći da je njegov sastavni deo, te je na temelju svega navedenog potrebno pod istim uslovima i na isti način i poseban birački spisak nacionalne manjine staviti na uvid građanima. Potreba izlaganja posebnog biračkog spiska nacionalne manjine na uvid javnosti, između ostalog temelji se i na činjenici da je stanje u posebnom biračkom spisku, bar kada je u pitanju poseban bošnjački birački spisak, izuzetno loše jer u velikom broju slučajeva birači nisu upisani u birački spisak prema mjestu prebivališta ili su njihovi lični podaci (ime i prezime) upisani netačno itd. Izlaganjem posebnog manjinskog biračkog spiska na uvid javnosti, građani odnosno lica upisana u poseban birački spisak steći će uvid u isti i mogu pružiti pomoć nadležnim organima u ispravljanju eventualnih nepravilnosti i dobijanju tačnog posebnog biračkog spiska a time se i sam izborni proces za izbor nacionalnih saveta nacionalnih manjina dodatno osnažuje, demokratizuje i vraća mu se oteti integritet.
Zakona o nacionalnim savetima nacionalnih manjina kao i drugi akti koji uređuju pitanja iz ove oblasti predstavljaju i obavezu da se ovlašćenja Komisije za kontrolu reviziju, verifikaciju i kontrolu tačnosti i ažuriranja biračkog spiska prošire i na poseban birački spisak.
Stanje u posebnom biračkom spisku nacionalne manjine je identično ili slično stanju u jedinstvenom biračkom spisku. Poseban birački spisak nacionalne manjine, takođe je lišen integriteta kao i izbori za nacionalne savete nacionalnih manjina.
Shodno tome, potrebno je, a na osnovu obaveze utvrđene Ustavom Republike Srbije, izvršiti kontrolu tačnosti i ažuriranje posebnog biračkog spiska, i posebnog biračkog spiska kako bi mu se vratio integritet a samim tim bi se osigurao i fundamentalni uslov za sprovođenje slobodnih, poštenih i demokratskih izbora za nacionalne savete nacionalnih manjina.